29 مهر روز ملی صادرات بر تمامی فعالان این عرصه گرامی باد .
روز ملی صادرات نمادی است برای ارج نهادن به تلاش‌های انجام شده از سوی صادرکنندگان برای نفوذ و حضور در بازارهای جهانی و زمینه‌ای برای گفت‌وگوی رودررو.
در صحنه جهانی رقبای صادراتی از سوی دولت‌های خود تقویت می‌شوند؛ اما صادرکنندگان ایرانی برعکس بدون حمایت و با انواع محدودیت‌ها باید پا به عرصه این کارزار بگذارند. و این حمایت یعنی مشکلات را به سرعت رفع و بروکراسی‌ها را کم کنیم تا انرژی‌ها تنها صرف صادرات و توسعه آن شود.
اما صادر کنندگان با دغدغه‌ها و چالش‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند که هیچ کس پاسخگوی آن نیست و هر روز آنان را در تنگناهای بیشتری قرار می‌دهند این درحالی است که صادرات در هر کشور محور اصلی و موتور محرک برای ازرآوری است.
به‌غیراز مشکلات ناشی از کرونا و تحریم‌های ظالمانه شاهد کاهش صادرات از کشور در چند سال اخیر بودیم، اما بخش اعظم مشکلات صادرات نه در خارج از مرزها و تحریم‌ها بلکه مربوط به خود تحریم‌های داخل کشور است، متأسفانه هر روز صدور بخشنامه‌های غیرکارشناسی و گاه ساعتی در حوزه تولید و صادرات هستیم و همین مسئله اختلاف بین سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی در کشور را عمیق‌تر می‌کند. سیاست‌گذاران بخش صادرات به جای باز کردن گره‌های صادرات و سهولت در این امر، گره‌ها را سفت‌تر می‌کنند.
همچنین نقش سازمان توسعه تجارت در بهبود روابط خارجی بسیار بااهمیت است و یکی از اولویت‌هایی مهم صادرات که باید مدنظر قرار گیرد، تقویت این سازمان است.
فعالان اقتصادی و صادرات امروز خواستار تحقق «خط‌مشی بلندمدت و تغییرناپذیر» برای صادرکنندگان هستند. صادرکننده برای اینکه بتواند بازار جدیدی را به وجود بیاورد، ماه‌ها و بعضاً سال‌های زیادی را باید صرف ایجاد شکل‌گیری محیطی کند تا بتواند در آن، محصولات و خدمات خود را عرضه کند. این نکته را باهم در نظر داشت که شرایط اقتصادی و سیاسی کشور موقعیتی را به وجود آورده است که موقعیت شرکت‌های ایرانی را متمایز از سایر کشورها کرده است. به‌خصوص که تحریم‌ها، حضور در مجامع بین‌المللی معتبر را بسیار سخت و دشوار کرده است.
از طرف دیگر در طرف تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا و خدمات، یکی از دغدغه‌های مهم حفظ کیفیت تولیدات و مقاومت در برابر تولید و صادرات محصولات بی‌کیفیت است که بخشی از اخلاق حرفه‌ای تجارت هر تولیدکننده و صادرکننده‌ای باید حفظ برند و آبروی کشور خود در بازارهای هدف باشد، مسئولیت‌پذیری و از همه مهم‌تر فرهنگ‌سازی و ارائه آموزش‌های لازم در صحنه اقتصادی کشور، باعث تحقق این موضوع می‌گردد.
سیاست‌گذاران و صادرکنندگان با توجه به تحریم‌های فراگیر و سخت اعمال شده برای کشورمان باید با شناسایی مشکلات، برنامه‌ریزی مدون و ساختاریافته‌ای در حوزه دیپلماسی داشته باشیم تا بخش‌هایی که فشار تحریم‌ها فشار بیشتری وارد می‌کند سناریوهای از پیش آماده شده و قابل اجرا داشته باشیم و بدانیم با این حوزه‌ها چگونه برخورد کنیم و برای مقابله با آن چه رفتاری از خود داشته باشیم. با این رویکرد می‌توان یک بسته جامع تهیه کرد و در نهایت بر اساس آن برنامه‌ریزی کشور را یک به یک هماهنگ و از فشارهای وارده رها شد.
اگر روزی بزرگ‌ترین مانع در برابر فعالیت‌های اقتصادی در سطح بین‌المللی یعنی تحریم‌ها برداشته شود، تازه مشکلات کوچک‌تر مانند ممنوعیت فعالیت‌های بانکی به دلیل نپیوستن به FATF خودنمایی می‌کند.
حتی اگر رفع تحریم ها صورت بگیرید مشکلاتی که امروز در بازار چین وجود دارد، رفع نخواهد شد. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که سهم ایران در این بازار بسیار ناچیز است محصولاتی که ایران به چین صادر می کند افت زیادی پیدا کرده است از جمله نفت محصولات پتروشیمی، مواد فلزی معدنی و غیرمعدنی . بدون شک برای تنوع دادن به سبد صادراتی و افزایش سطح مناسبات، استفاده از ظرفیت سفارتخانه‌ها در کشورهای هدف مهم است اما باید توجه داشته باشیم که مهم ذهنیت و رویکرد دیپلماسی خارجی ماست. متأسفانه اولویت امروز این حوزه اقتصاد نیست و اگر چندین رایزن بازرگانی هم در یک بازار داشته باشیم اثری نخواهد داشت چون اولویت آنها مسائل اقتصادی و تجاری نیست و به تبع آن کاهش کلی سطح تجارت کشورمان، شاهد کاهش سطح روابط بین ایران و چین نیز بیش از پیش خواهیم بود و اگر دست نجنبانیم کشورهای رقیم جای ما را پر خواهند کرد.
موانع امروز در مسیر تولید و صادرات بیش از هر زمان شده و شاهد افزایش فشارها هستیم، اما ما برای رفع این موانع و برای‌اینکه حضور پررنگ‌تری در کشورهای دیگر داشته باشیم باید سخت بکوشیم و به‌صورت تسلیم‌ناپذیری جای پای خود را محکم‌تر کنیم.
