تخته OSB از 0 تا 100 | [ویژگی‌ها + کاربردها + مزایا + معایب]

چوب یکی از مواد با ارزش موجود در طبیعت است که از قرن‌های قبل، مصارف گوناگونی داشته است. انسان‌ها برای استفاده از چوب، از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کردند. به چوب فرم و حالت می‌دادند و آن را به یک ماده قابل استفاده تبدیل می‌کردند. یکی از عملیات رایجی که روی چوب‌ها انجام می‌شود، تبدیل کردن چوب به انواع تخته‌ها است. در ادامه این مقاله با یکی از انواع تخته‌ها با نام OSB آشنا می‌شویم.

Oriented Strand Board چیست؟

تخته رشته‌ای جهت‌دار (OSB) که در انگلیسی بریتانیایی به‌عنوان تخته چوب، تخته استرلینگ و آسپنیت نیز شناخته می‌شود، نوعی چوب مهندسی‌شده مشابه تخته خرده چوب است که با افزودن چسب‌ها و سپس فشرده کردن چیپس‌های چوب در جهت‌های خاص تشکیل می‌شود. تخته چوب OSB در سال 1963 توسط آرمین المندورف در کالیفرنیا اختراع شد.

ویژگی‌های OSB

ابعاد این تخته چوبی اغلب 122*244 سانتی‌متر است و ضخامتی به‌اندازه 6-25 میلی‌متر دارد. همان‌طور که گفته شد این تخته از چیپس چوب تشکیل‌شده است.

چیپس چوب از لایه‌های نازک چوب خشک‌شده به دست می‌آید. ضخامت این چیپس‌ها کمتر از 1 میلی‌متر و طول آن 2-10 سانتیمتر است. برای ساخت تخته‌ OSB لازم است که حدود 20-100 تا چیپس چوب روی‌هم قرار بگیرند.

برای ساخت چیپس چوب می‌توان از تمامی چوب‌ها استفاده کرد اما بیشتر از چوب درختان صنوبر و کاج استفاده می‌شود. چوب این دو درخت نسبتاً ارزان‌تر است و راحت‌تر به هم می‌چسبند.

برای تهیه کردن چیپس چوب باید از چوب سالم و مرغوب استفاده کرد. اگر چوب استفاده‌شده دارای پوسیدگی و خوردگی باشد باعث تخریب کل تخته می‌شود.

برای درست کردن چیپس چوب، چوب با دستگاه‌های برنده، به لایه‌های نازک تقسیم می‌شود و بعد با استفاده از دستگاه‌های چرخشی گازی قسمت‌های سالم چوب را خشک می‌کنند تا رطوبت آن به 2-3 درصد برسد. پس از خشک شدن چیپس‌ها را برحسب اندازه و سایز غربالگری می‌کنند و خرده چوب‌های مناسب وارد انبار می‌شوند.

در مرحله بعدی باید آن را به موادی ضدآب مثل چسب، رزین و روغن آغشته کرد تا براق‌تر شود و چسبندگی ایجاد شود. سپس چیپس‌های آماده‌شده را در یک دستگاه تحت‌فشار، گرما و چسب قرار می‌دهند تا تخته‌ها آماده شوند. پس از خروج از دستگاه پرس، تخته‌ها باید خنک شوند؛ پس در برابر خنک‌کننده‌های قوی قرار می‌گیرند تا دمای تخته به 30-40 درجه سانتی‌گراد برسد.

برای چسباندن و رزین کاری چیپس‌ها از انواع رزین استفاده می‌شود که عبارت‌اند از: اوره فرمالدهید، ایزوسیانات، ملامین، فلن فرمالدهید و…

انواع تخته‌های OSB

تخته‌های OSB برحسب ضخامت، مقاومت و نوع چسب به‌کاررفته به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

OSB1: این دسته کیفیت بسیار بالایی دارد و برای استفاده در ساختمان از آن استفاده می‌شود. از این دسته برای سازه‌های درون ساختمان مانند مبلمان استفاده می‌شود زیرا بسیار زیبا و بادوام است.
OSB2: از این دسته برای ساخت سقف و دیوارهای کاذب استفاده می‌شود. این دسته برای ساخت کابینت، قفسه، کمد و دکوری مناسب است. این دسته مناسب آب‌وهوای سرد و خشک هستند و این شرایط محیطی بسیار مقاوم هستند. یکی از ویژگی‌های مثبت این دسته می‌توان به تحمل رطوبت تا 65 درصد اشاره کرد.
OSB3: دسته سوم شامل چوب‌های بسیار مقاومی است که در فضای باز تحمل رطوبت تا 85 درصد را دارند. از این دسته برای ساخت دیوارهای خارجی، سقف و شیروانی استفاده می‌شود.
OSB4: این دسته یکی از مقاوم‌ترین تخته‌های OSB است. از این تخته برای کارهای ساختمانی و سنگین استفاده می‌شود و مقاومت بسیار بالایی دارد.

کاربردهای OSB

همان‌طور که خواندید این تخته‌ها استحکام خیلی بالایی دارند، از آن می‌توان برای کف‌پوش استفاده کرد.
همچنین برای ساخت دیوار و سقف برای کارگاه یا سوله ایده‌آل است؛ زیرا به‌عنوان یک پانل قوی و پایدار معمولاً تاب نمی‌خورد و در برابر باد و بارهای لرزه‌ای مقاومت می‌کند. اگر در نمایشگاه‌ها دقت کرده باشید بسیاری از غرفه‌ها با استفاده از تخته OSB ساخته‌شده است.

ازآنجایی‌که این تخته در برابر آب‌وهوا مقاوم است، برای بسیاری از پروژه‌های ساخت خانه، چه در داخل خانه و چه در بیرون از خانه مورداستفاده قرار می‌گیرد.
برای ساخت شیروانی‌ها از این تخته استفاده می‌شود زیرا انعطاف بالایی دارد همچنین ضدآب است و مانع نفوذ رطوبت به درون خانه می‌شود.
این تخته به دلیل جنس چوبی و بافت متراکم، گرما و سرما را در خود نگه می‌دارد و مانع از هدر رفتن انرژی می‌شود.
همچنین به دلیل انعطاف‌پذیری بالا برای ساخت انواع کمد، کشو، مبلمان و میز می‌توان از این تخته‌ها استفاده کرد.
علاوه بر کاربردهای صنعتی برای دکوری‌های منزل و قفسه‌ها از این چوب استفاده می‌شود.
به‌جز استفاده در صنعت ساختمان و لوازم‌خانگی، برخی هنرمندان نیز از چوب OSB استفاده می‌کنند. هنرمندان از این تخته به‌عنوان بوم استفاده می‌کنند و روی آن طرح‌های خود را نقاشی می‌کنند.

تجهیزات لازم OSB

برای استفاده از این تخته‌ها باید از ابزار مناسب استفاده کنید. برای برش زدن این محصول می‌توان از اره‌های عادی و برقی استفاده کرد. برای اتصال قطعات می‌توان از دریل، منگنه، پیچ و میخ مخصوص استفاده کنید. این ابزارهای مخصوص عبارتنداز:

میخ:

از میخ‌های مارپیچ، حلقه‌ای یا شیاردار استفاده کنید و از میخ‌های صاف نجاری بپرهیزید.
از میخ‌های با حداقل قطر 3 میلی‌متر استفاده کنید.
حداقل طول میخ باید 2.5 برابر ضخامت تخته و بیشتر از 50 میلی‌متر باشد.

پیچ چوب:

از پیچ‌های خودکار خزینه‌دار استفاده کنید.
حداقل قطر پیچ باید 4.2 میلی‌متر باشد.
حداقل طول پیچ باید 2.5 برابر ضخامت تخته و بیشتر از 45 میلی‌متر باشد.

منگنه:

از منگنه‌های با حداقل قطر 1.53 میلی‌متر، طول 50 میلی‌متر و عرض 11 میلی‌متر استفاده کنید.
منگنه‌ها را با شیب مناسب با حداقل زاویه 30 درجه نسبت به سطح تخته اجرا کنید.
منگنه‌ها را در حداقل فاصله 30 میلی‌متری از یکدیگر وارد کنید.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مطالعه کنید: معرفی ابزارهای مورد نیاز در برش چوب و ساخت وسایل

شرایط نگهداری

اولین توصیه برای نگه‌داری تخته‌ها این است که در فضای باز قرار نگیرند اما اگر شرایط نگه‌داری در فضای بسته را ندارید حتماً از پارچه یا روکش برای محافظت تخته‌ها در برابر نور خورشید، برف و باران استفاده کنید. ترجیحاً روکش‌هایی را انتخاب کنید که امکان جریان یافتن هوا در آن وجود داشته باشد و مانع از فاسدشدن چوب شود.

برای نگه‌داری چوب‌ها روی یکدیگر از جداکننده‌ها استفاده کنید تا تخته‌ها به یکدیگر فشار نیاورند و باعث خم‌شدگی نشوند. در صورت چینش نامناسب تخته‌ها، ممکن است تغییر شکل رخ بدهد و از کیفیت آن کاسته شود. اگر تخته را در فضای بسته قرار می‌دهید حتماً تهویه مناسب را فراهم کنید. بهتر است هوای انباری که در نظر گرفته‌اید خشک و خنک باشد. برای استفاده کردن از تخته‌ها حتماً دو روز قبل از مصرف از انبار خارج کنید تا به تعادل برسد.

رنگ‌آمیزی تخته OSB

این تخته به‌ تنهایی و بدون رنگ هم ظاهر زیبایی دارد و لزوماً رنگ نمی‌شود اما اگر برای تطابق دکوراسیون یا کاربرد خاص می‌خواهید آن را رنگ کنید راه آسانی در پیش دارید. این تخته بسیار رنگ‌پذیر است و رنگ‌آمیزی آن به‌راحتی انجام می‌شود.

قبل از رنگ‌آمیزی، روی تخته را سنباده بکشید تا سطح آن صاف و یکدست شود.
پس از سنباده گردوخاک روی تخته را با یک دستمال مرطوب تمیز کنید. سپس با توجه به چوب 2 یا 3 لایه پرایمر بزنید.
پس از خشک شدن زیر ساز رنگ‌آمیزی را شروع کنید.

باتوجه به اینکه این تخته‌ها ضد آب هستند، برای رنگ‌آمیزی باید از رنگ‌های روغنی استفاده کنید تا جذب چوب شود.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مطالعه کنید: رنگ کاری انواع چوب

مقایسه OSB و تخته‌سه‌لایی

همان‌طور که بالاتر گفته شد تخته OSB از خرده چوب‌ها تشکیل‌شده است اما برای ساخت تخته‌سه‌لایی چندلایه چوب را روی‌هم قرار می‌دهند. هر یک از این تخته‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود در مواقع مختلف، کاربردهای متفاوتی داشته باشند.

تخته OSB نسبت به تخته سه لا از ضخامت، استحکام و سنگینی بیشتری برخوردار است. با توجه به اینکه شما در کجا می‌خواهید از این تخته استفاده کنید هرکدام از ویژگی‌های بالا می‌تواند مزیت یا معایب OSB نسبت به تخته سه لا باشد.

تخته OSB قیمت کمتری نسبت به تخته سه لا دارد. همچنین به دلیل استفاده کردن از خرده چوب‌ها برای ساخت OSB، نسبت به تخته سه لا با طبیعت سازگارتر است.

در حال حاضر این تخته از تخته‌ی سه‌لایی محبوب‌تر است زیرا براثر رطوبت آسیب نمی‌بیند و از استحکام بیشتری برخوردار است.

مزایای OSB

این تخته دارای وزن کم و مقاومت زیادی است و در ساخت بسیاری از لوازم و مکان‌ها کاربرد دارد.
این محصول نسبت به سایر محصولات مشابه کیفیت بالاتر و قیمت کمتری دارد.
این تخته در برابر رطوبت بسیار مقاوم است و برای استفاده در تمامی مناطق و آب‌وهوای متفاوت مناسب است حتی می‌توان آن را ضدآب دانست.
به دلیل وجود چسب‌های مقاوم در این محصول، هرگز دچار بریدگی، فرورفتگی و خوردگی نمی‌شود و استحکام خود را حفظ می‌کند.
انجام عملیات مانند برشکاری، کنده‌کاری، سوهان زدن، سنباده زدن و رنگ کردن بر روی آن آسان است.
به دلیل بافت منحصربه‌فرد این تخته، امکان نفوذ حشرات و حیوانات موذی به درون آن وجود ندارد.
از دیگر مزایای این تخته می‌توان به مواد تشکیل‌دهنده آن یعنی خرده چوب‌ها اشاره کرد. استفاده از خرده چوب ارزان‌تر است و برای طبیعت نیز بهینه است.

معایب OSB

به دلیل استفاده کردن از چیپس چوب، پس از هر برش باید عملیات چسب کاری و آب‌بندی دوباره انجام شود تا چوب ورم نکند. این تخته در مقایسه با تخته‌سه‌لایی دیرتر خشک می‌شود و مدت‌زمان ساخت آن طولانی‌تر است.

کلام آخر

با توجه به مواد تشکیل‌دهنده این تخته چوب، باید برای تهیه کردن آن به مراکز معتبر مراجعه کنید. اگر شناخت کافی از چوب‌ها ندارید حتماً با افراد متخصص مشورت کنید زیرا ممکن است کیفیت چیپس چوب‌های به‌کاررفته در تخته مناسب نباشد.

برای اطلاع از قیمت انواع چوب‌ها با واحد سلولزی شرکت پرسال که وارد کننده بزرگ انواع چوب روسی است به شماره 26208312 و 09050705195 تماس حاصل نمایید.

مطالعه بیشتر

سؤالات متداول

تخته OSB در چند نوع یافت می‌شود؟

تخته‌های OSB بر اساس ضخامت، میزان مقاومت، کاربرد و نوع چسب به کار رفته به چهار گروه OSB1، OSB2، OSB3، OSB4 تقسیم شده‌اند.

تخته او اس بی در چه مواردی کاربرد دارد؟

به دلیل مزایای بی‌شماری که این نوع تخته‌ها دارند، نظیر استحکام زیاد، قیمت پایین، وزن کم، مقاوت بالا و دوست دار محیط‌زیست بودن، در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنعت خودروسازی، ساخت خانه‌های پیش‌ساخته، زیرسازی، پوشش دیوار، به‌کارگیری برای ساخت بیلبوردها، حوزه حمل‌ونقل، صنعت مبلمان (ساخت اسکلت مبل) تنها برخی از حوزه‌ها و موارد استفاده از این نوع چوب به شمار می‌روند.

رنگ‌آمیزی تخته OSB به چه صورت قابل انجام است؟

رنگ‌آمیزی این نوع تخته‌ها به‌راحتی قابل انجام است. ابتدا سطح آن‌ها به کمک سنباده صیقل داده می‌شود. سپس به کمک دستمال مرطوب سطح پاک‌سازی می‌شود. در ادامه دو تا سه لایه پرایمر بر روی چوب اعمال می‌گردد. بعد از خشک شدن پرایمر، سطح با رنگ روغن، رنگ‌آمیزی می‌شود.

کدام یک بهتر است، تخته OSB یا تخته سه لا؟

امروزه محبوبیت OSB بیش‌تر از تخته سه لا می‌باشد؛ اما هر یک از این تخته‌ها مطابق با ویژگی‌هایی که دارند برای کاربردهای خاص مناسب‌ هستند. با این حال تخته OSB ارزان‌تر بوده و نسبت به تخته سه لایه از لحاظ زیست‌محیطی بهتر بوده و با طبیعت سازگاری بیش‌تری دارد.

4/5 (1 نظر)