پیشبینی قیمتهای نفت تا پایان سال 2022 به واقعیت تبدیل شده و تولید نفت کشورهای عضو اوپک پلاس در سایه انفعال اعضا روند کاهشی به خود گرفته است مگر اینکه خطوط مبنا دچار تغییر شود یا عربستان سعودی وارد دایره بازی شود.
تولیدکنندگان نفت اوپک پلاس روز چهارشنبه برای تعیین میزان تولید نفت ماه نوامبر گرد هم میآیند. باتوجهبه اینکه نفت خام برنت با قیمت 85 دلار در هر بشکه معامله میشود، انتظار میرود این گروه با کاهش تولید برای دومین بار متوالی موافقت کنند. اما حتی کاهش قابلتوجه، ممکن است تأثیر کمی بر عرضه واقعی داشته باشد، مگر اینکه آنها نسبت به تعیین مجدد سقف مبادرت ورزند یا سعودیها بهتنهایی وارد عمل شوند.
در نشستی مجازی کشورهای عضو اوپک پلاس در اوایل سپتامبر، اعضا با کاهش 100000 بشکهای در روز برای سقف تولید در ماه اکتبر موافقت کردند. این بار احتمالاً این میزان کاهش بسیار بیشتر خواهد بود و برخی از تحلیلگران تخمین میزنند که میتواند به 1 میلیون بشکه در روز برسد. در کنار همه این موارد اعضا این گروه تصمیم گرفتند که برای اولینبار از مارس 2020 بهصورت حضوری ملاقات کنند. تمایل کشورهای عضو این گروه به دیدار حضوری نیز میتواند ناشی از تمایل اعضا به اخذ تصمیماتی مهمتر از کاهش سقف تولید باشد.
اوپک پلاس نمیتواند شرایط را همانطور که هست نگه دارد و اعتبار و تأثیرگذاری خود را نیز حفظ کند. بر اساس آمار ارائه شده توسط بلومبرگ، میزان تولید نفت کشورهای عضو اوپک پلاس با هدف تعیین شده کاملاً بیگانه است، بهطوریکه کشورهای عضو اوپک پلاس بیش از 3.5 میلیون بشکه در روز از حجم برنامهریزی شده در ماه اوت عقب هستند.
تئوری و عمل
تولید نفت خام اوپک پلاس به میزان قابلتوجهی از سطح برنامهریزیشده عقبمانده است.

توجه: اهداف شامل کاهش تولید بیشتر عربستان سعودی بدون درنظرگرفتن اهداف اوپک پلاس است.
این شکاف بزرگ طبعاً میزان کاهش تولید موردنظر اعضا را تحتتأثیر خود قرار خواهد داد مگر آنکه اعضا نسبت به تعیین سقف تولید هریک از اعضا توافق کنند تا اهمال اعضا در تولید بر اساس سقف تعیین شده را جبران کنند (گرچه در نشستهای قبلی در مورد سقف تولید هر یک از اعضا صحبت به میان آمده بود؛ اما عملاً برخی از اعضا نخواستند یا نتوانستند به سقف تعیین شده تولید برسند).
اگرچه کاهش 1 میلیونبشکهای در روز، به نسبت مشترک بین اعضا، تنها به مشارکت شش کشور نیاز دارد؛ اما در نتیجه و در عمل کاهش فقط 337000 بشکه در روز خواهد بود با علم به اینکه احتمال دهیم هر شش عضو به قول خود پایبند بمانند!
میزان واقعی کاهش تولید نفت اعضا اوپک پلاس
تعداد کمی از اعضا حتی با کاهش قابلتوجه سقف تولید به کاهش تولید نیاز دارند؛ چراکه میزان تولید کشورهای عضو عملاً از سقف تعیین شده پایینتر است.

هرگونه کاهش تولید، یک ماه قبل از اجراییشدن تحریمهای اتحادیه اروپا بر صادرات نفت خام روسیه باعث میشود که دورنمای قیمت نفت پیچیدهتر شود. روسیه یکی از اعضای بانفوذ و ارزشمند اوپک پلاس است، بنابراین علیرغم نقش مهم این کشور در متعادل کردن عرضه و تقاضای نفت، نباید انتظار داشته باشیم که میزان تولید سایر اعضا افزایشیافته تا کاهش عرضه جهانی ناشی از تحریم اتحادیه اروپا جبران شود.
محمولههای نفت خام ارسالی از طریق دریا به اروپا از روسیه در حال حاضر حدود 820 هزار بشکه در روز است، تحریمها میتواند جریانهای گستردهتری را تحتتأثیر قرار دهد چرا که اتحادیه اروپا قرار است ارائه بیمه و سایر خدمات به نفتکشهای حامل نفت روسیه را ممنوع کند.
نفت خام دریایی روسیه
میانگین محمولههای ارسالی نفت خام از روسیه بر اساس مقصد در بازه زمانی چهار هفته

تعیین خطوط مبنای قابل قبول برای کاهش تولید در آوریل 2020، به اندازه کافی دشوار بود. در آن زمان، نفت خام زیر 35 دلار در هر بشکه معامله می شد و همچنان آینده ای مبهم داشت اما با قیمت 85 دلاری برنت، بسیاری از تولیدکنندگان، تهدیدی را که در زمان شیوع بیماری کووید وجود داشت را احساس نخواهند کرد و کنار گذاشتن سهم بازار، حتی اگر بر روی کاغذ باشد باشد نیز انتخاب مناسبی نخواهد بود. به بیانی ساده تر، اگر اتحادیه اروپا تحریم هایی را بر علیه صنعت نفت روسیه اعمال کرده است اما بهرحال برخی از کشورهای عضو اوپک پلاس نیم نگاهی به افزایش سهم بازار خود دارند و این تحریم ها می تواند فرصتی برای مشارکت فعال آنها در بازار جهانی باشد.
اوپک پلاس در دو سال و نیم گذشته انسجام قابلتوجهی از خود نشان داده است؛ اما نمیتوان توانایی عربستان سعودی برای اعمالنفوذ و یا افزایش تأثیرگذاری را نادیده گرفت.
اگر این موضع با موفقیت همراه شود نقش عربستان در کنترل بازار نفت فعالتر و مهمتر خواهد بود و اگر با شکست مواجه شود، عربستان میتواند یکی دیگر از کاهشهای داوطلبانه تولید نفت خود را در پیش بگیرد چرا که با تولید حدود 11 میلیون بشکه در روز، عربستان این قابلیت را دارد که به برخی از زیرساختهای نفتی خود چند صباحی استراحت بدهد!
عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، آشکارا از شگفتی سازی لذت میبرد، بهویژه زمانی که این شگفتیها برای نارضایتی معاملهگرانی طراحی شده است که از کاهش تولید نفت استفاده میکنند. این واقعیت که وزرا توافق کردهاند حضوری با یکدیگر ملاقات کنند نشاندهنده این امر است که گزینهای معنادارتر از کاهش برنامهریزیشده در اهداف تولید روی میز است.