تفاوت های کاربرد چوب نرم و سخت
چوب، نه تنها یک منبع طبیعی تجدیدپذیر و با ارزش است، بلکه از گذشته تا کنون، تأثیرات مثبت زیادی بر تمدن و سطح رفاه بشر گذاشتهاست. چوبهای موجود در بازار از نظر برند، ساختار ظاهری، نوع بافت و دیگر خواص شیمیایی و فیزیکی تنوع بالایی دارند. اما، از نظر ویژگیهای گیاهشناسی به دو دسته اصلی؛ چوب نرم و چوب سخت تقسیم میشوند. این دستهبندی بیشتر براساس درخت تولید کننده الوار چوب انجام میشود. در واقع طبقهبندی اینکه آیا الوار یک درخت، به عنوان چوب سخت تعریف میشود یا چوب نرم، تنها به نحوه تولید دانه بستگی دارد و نه تراکم چوب. چوبهای سخت حاصل آنژیوسپرمهایی هستند که سالانه برگهای خود را از دست میدهند. در مقابل، چوبهای نرم نتیجه ژیمنوسپرومهایی هستند که در تمام طول سال سبز بوده و در گروه درختان برگ سوزنی قرار میگیرند. برای آشنایی بیشتر با تفاوت های چوب نرم و چوب سخت مطالعه این مقاله از «پرسال» را از دست ندهید.
چوب سخت و ویژگیهای خاص آن
شما احتمالا نمونههای مختلفی از چوب سخت را بدون اینکه خود بدانید در ابزارها و وسایل گوناگونی مانند سازهای موسیقی، مبلمانی که روی آن مینشینید، کفپوشی که در منزلتان کار شده و مواردی مثل این دیدهاید. چوب سخت، به چوب درختان پهنبرگ و برگریز اطلاق میشود که معمولا از الوار درختانی مانند: چوب راش، بلوط، زبان گنجشک، گردو، افرا و … برداشت میشود. این نوع درختان ساختار پیچیده و رشد آهستهای دارند، به طوریکه این پروسه گاهی ممکن است ۱۵۰ سال طول بکشد. بافت متراکم، فیبرهای فشرده و مقاومت بالای چوبهای سخت نسبت به انواع چوب نرم، باعث شده تا از آن در صنایع گوناگون استفاده کنند. چوبهای سخت دارای منافذ قابل مشاهده هستند و بافت متراکم و برجستهای دارند.
تراکم بالای الیاف چوب سخت، منجر به استقامت بیشتر این چوب و استحکام بالای آن در برابر سایش، ضربه و فشار شدهاست. این ویژگی، چوبهای سخت را به گزینهای ایدهآل برای استفاده در فضاهای بیرونی مانند نصب حصارهای چوبی و ساخت عرشه تبدیل کردهاست. جالب است بدانید که چوبهای سخت دارای سطح بالایی از استحکام، دوام و مقاومت طبیعی در برابر اشعه UV و رطوبت هستند. با این حال، به دلیل ساختار متراکم و پیچیده این چوب، معمولا برشزنی، سنبادهکشی، رنگآمیزی یا کار با آنها سختتر از چوبهای نرم است.
چوبهای سخت معمولا تیرهتر از چوبهای نرم هستند و در برابر شرایط محیطی، نفوذ حشرات و رطوبت مقاومت بیشتری از خود نشان میدهند. بیشتر انواع چوب سخت مانند: ماهونی، گردو، بلوط و … در دسته چوبهای لوکس قرار دارند که صنعتگران و طراحان از آنها برای ساخت انواع مبلمانهای گران قیمت، بدنه سازهای موسیقی، وسایل دکوراتیو لاکچری و غیره استفاده میکنند. به همین علت، قیمت انواع چوب سخت در مقایسه با بسیاری از دیگر چوبهای نرم بالاتر است. البته این مسأله به فاکتورهای مهم دیگری چون: کیفیت چوب، ابعاد، میزان رطوبت، شرایط بازار و مواردی از این دست نیز وابستهاست.
علاوهبر صنایعی که نام بردیم، از انواع چوبهای سخت، به خصوص چوب افرا در سازههای مهندسی و ساختمانی که دوام و پایداری سازه جزو اولویتهای سازندگان است، به وفور استفاده میکنند. همچنین چوبهای سخت در ساخت قایق، کفپوش، عصا، چوب کریکت، پلها و … نیز کاربرد دارند.
چوب نرم و ویژگیهای منحصربهفرد آن
چوبهای نرم، حاصل الوار درختان مخروطی و سوزنی شکلی مثل: کاج، سدار، سرو، چوب نراد، صنوبر و … هستند. رشد چوبهای نرم قبل از آماده شدن برای برداشت، فقط حدود ۳ تا 40 سال طول میکشد که این رشد سریع باعث شده تا تراکم آنها نسبت به چوبهای سخت کمتر شده و وزن سبکتری داشتهباشند. در نتیجه، حملونقل چوبهای نرم عموما سادهتر از چوبهای سخت است. همچنین، چوبهای نرم ساختار سلولی سادهتری نسبت به چوبهای سخت دارند و به اندازه چوبهای سخت قوی نیستند. البته، استثنائاتی مانند درخت سرخدار نیز وجود دارد که درجه استحکامشان بالاتر از چوبهای سخت است. چوبهای نرم به اندازه چوبهای سخت در برابر رطوبت و اشعه ماوراء بنفش مقاوم نیستند، مگر اینکه این ویژگیها به روشهای فنی و مهندسی شده تقویت شوند.
چوبهای نرم، رنگ روشنتر و دانههای کمتری دارند و راحتتر با رنگ یا لکه پوشانده میشوند. انعطافپذیری بالا، چرخه کشاورزی کوتاه و امکان برداشت سریع چوبهای نرم، باعث شده تا این نوع محصولات بیش از چوبهای سخت در صنایع گوناگون مانند: ساخت اسکلتهای ساختمانی، دیوار و سقفپوش، دربوپنجره، سازههای کوچک و … کاربرد داشتهباشند. با توجه به نرخ رشد درختان نرم، این چوبها بهطور گستردهتری در دسترس هستند. این ویژگی باعث شده تا قیمت چوب نرم، نسبت به اکثر چوبهای سخت ارزانتر باشد. اگرچه برخی از چوبهای نرم مانند سدر قرمز غربی، معمولا قیمت بالاتری دارند.
بهطورکلی، چوبهای نرم به دلیل قیمت پایین و سهولت کار، گزینه اقتصادیتری برای پروژههای داخلی هستند. جالب است بدانید که بسیاری از کاغذهایی که امروزه به عناوین مختلف از آن استفاده میکنید حاصل چوب درختان نرم هستند. در واقع الوار درختان چوب نرم، به عنوان ماده اولیه مورد استفاده در ساخت و تولید انواع کاغذ تحریر، کاغذ بالکی، کاغذ کرافت و … شناخته میشوند. علاوهبراین، اکثر چوبهای مهندسی شدهای مثل: چوب پلای وود، تخته فیبر و امادیاف را نیز با استفاده از چوبهای نرم میسازند. چوبهای نرم هنگام برشزنی، سنبادهزدن یا شکل دادن، از نرمی و انعطاف بیشتری برخوردار هستند و به راحتی رنگها و لکهها را جذب میکنند. همین ویژگی به محبوبیت بیشتر و افزایش گستره کاربرد چوبهای نرم کمک کردهاست.
بیشتر بخوانیم! روش گرید بندی انواع چوب
مهمترین تفاوت بین چوب سخت و چوب نرم در چیست؟
درک تفاوت بین چوب سخت و چوب نرم، به کاربران کمک میکند تا بهترین متریال را برای پروژههای در حال اجرای خود انتخاب کنند. ما در بخشهای قبلی این مقاله به ویژگیهای هر یک از چوبهای نرم و سخت اشاره کردیم. اکنون شما میتوانید به کمک جدول زیر تفاوتهای عمده بین چوبهای سخت و چوب نرم را باهم مقایسه کنید:
| دسته بندی/ ویژگیها | چوب نرم | چوب سخت |
| پروسه رشد | درختان چوب نرم رشد سریعی دارند. | درختان چوب سخت رشد کندتری دارند. بالغ شدن یک درخت سخت میتواند بیش از 20 سال طول بکشد. |
| تراکم / دوام | اکثر چوبهای نرم چگالی کمتری دارند، به این معنی که نسبت به چوب سخت ضعیفتر هستند. | اکثر گونههای چوب سخت بادوام و با کیفیت بالا هستند. |
| گونه | سدر، صنوبر داگلاس، ارس، سرخدار، کاج و شوکران همگی نمونههایی از گونههای چوب نرم هستند. | بلوط، راش، اکالیپتوس، ماهگونی، سیاه پوست، پوست آهن قرمز و صمغ خالدار همگی نمونههایی از گونههای چوب سخت هستند. |
| کاربرد | چوب نرم معمولا برای دیوارها، سقفها، مبلمان، درها و پنجرهها استفاده میشود. | چوب سخت معمولا برای کفپوش، روکش، پانل، صفحه نمایش، نرده، ساخت قایق و عرشه استفاده میشود. |
| پایداری | درختان چوب نرم بسیار سریعتر از چوب سخت رشد میکنند و به عنوان یک ماده پایدار با میزان دوام کمتری نسبت به چوبهای سخت در نظر گرفته میشوند. | چوبهای سخت بسیار بادوام هستند و برای چندین دهه دوام میآورند. |
| ظاهر | چوب نرم، چوبی همه کاره است که پوششی خیرهکننده با الیافی متراکم و بدون درز را ارائه میدهد. الگوهای رگدار این چوب، پیچیدگی کمتری دارند. چوب نرم برای طیف وسیعی از کاربردها و سبکها مناسب است. | الوار چوبهای سخت ساختار متراکم و بافتی فشرده و محکم دارند. این چوب در مقاطع عرضی، عموما دارای الگوهای رگدار مشخص و زیبا است. |
| تعمیر و نگهداری | از آنجاییکه چوب نرم نسبت به چوب سخت دوام کمتری دارد، نیاز به نگهداری دقیقتری دارد و بیشتر مستعد آسیب است. | چوبهای سخت به دلیل ماندگاری بالاتر، پروسه تمیزکاری و نگهداری آسانتری دارند. این نوع چوبها در برابر خراش و فرورفتگی بسیار مقاوم عمل میکنند. |
| وزن | سبک و نرمتر از چوب سخت | سنگین و سختتر از چوب نرم |
| رنگ چوب | این نوع چوب معمولا رنگهایی از زرد تا قهوهای ملایم دارد و حلقههای سالیانه آن به وضوح قابل مشاهده است. | چوبهای سخت معمولا رنگهای تیرهتری دارند. بعضی از آنها حتی دارای رگهها و الگوهای طبیعی جذاب هستند. |
| مقاومت در برابر عوامل محیطی | این نوع چوب به دلیل تراکم پایین و وجود صمغ بیشتر، سریعتر میسوزد و در برابر حرارت آسیبپذیرتر است. البته اگر آنها را اصلاح کنند، در برابر هوا و اثرات زیست محیطی مقاوم بیشتری از خود نشان میدهند. | این نوع چوب به دلیل ساختار متراکمتر و وجود لیگنین بیشتر، به آرامی میسوزد و در برابر حرارت آسیبپذیری کمتری دارد. چوب های سخت به طور طبیعی در برابر هوا مقاوم هستند و اثرات زیست محیطی کمتری دارند. |
| استحکام کششی و برشی | کشش خوب و استحکام برشی نسبتا ضعیفتر | استحکام کششی و برشی خوب |
| پرتوهای مدولاری | دارای پرتوهای مدولاری نامشخص | دارای پرتوهای مدولاری متمایز |
| قیمت | معمولا ارزانتر | عموما گرانتر |
بیشتر بخوانیم! پایداری چوب در ساختمان سازی
کارخانجات بیشماری در سرتاسر جهان وجود دارند که انواع چوبهای نرم و سخت را آماده ورود به بازار میکنند. البته، همه این چوبها درجات کیفی یکسانی ندارند. بنابراین، توصیه میکنیم هنگام خرید بهترین چوب نرم یا سخت، علاوهبر ویژگیهای فیزیکی و فنی، به اعتبار برند تولیدکننده نیز توجه فرمایید. ما در شرکت بازرگانی پرسال انواع چوبهای وارداتی و نمونههای مختلف چوب سخت و نرم مانند: چوب روسی، تخته چندلا، تخته OSB، چوب راش و … را با بالاترین درجه کیفی و قیمت رقابتی عرضه میکنیم. جهت سفارش عمده چوب مورد نیازتان تنها کافی است از طریق راههای ارتباطی موجود، با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.
