یکی از عواملی که موجب افزایش ماندگاری و کیفیت چوب میشود، رنگ کردن آن است. انتخاب رنگ مناسب برای رنگ کاری انواع چوب به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله این موارد میتوان به جنس چوب، شکل سازه چوبی، محیط نگهداری آن چوب، تغییرات آب و هوا، دمای محیط سازه چوبی و… اشاره کرد.
رنگ چوب در انواع و جنس‌های مختلفی به بازار عرضه میشود، هر کدام از آن‌ها ویژگی و کیفیت خاص خود را دارد و به روشهای مختلفی بر روی چوب پیاده سازی میشود. این رنگها شامل رنگ فوری، رنگ روغنی، رنگ گیاهی، رنگ دکوراتیو چوب، واکس چوب و… میشود. در ادامه مقاله پرسال، به بررسی انواع رنگها و کیفیت‌شان می‌پردازیم.
رنگ فوری چوب
رنگ فوری جزو پراستفاده‌ترین رنگها برای چوب است که به چند نوع تقسیم میشود؛ مانند سیلر، پلی استر، نیم پلی استر و…. مواد داخل این قوطی‌های رنگ، بسیار غلیظ هستند و نیاز است که تینر یا نفت مخلوط رنگها شود تا بتوان کار پرداخت رنگ چوب را شروع کرد، تینر ماده‌ای است که بسیار بوی تندی دارد و پاک کننده‌ی قوی و بی‌رنگی نیز میباشد که در رنگ‌آمیزی بسیار پرکاربرد است.
علاوه بر این به علت چسبندگی بالا، رنگ فوری به راحتی جذب چوب خواهد شد، از این رو بهترین گزینه برای رنگ کردن چوب میباشد. رنگ‌های فوری در هوای عادی خشک نمی‌شوند و نیاز است با ماده شیمیایی مخصوصی به نام خشک‌کن خشک شوند، این ماده شیمیایی در داخل تینر و رنگ مخلوط میشود و با کمک قلم موی رنگ یا پیستوله بادی بر روی چوب پرداخت میشود.
رنگ‌های فوری برای پوشاندن رگه‌ها و گره‌های چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد، به عنوان یک لایه روی چوب پوشانده میشود و به عنوان جلا بر روی انواع سازههای چوبی از قبیل تخت خواب، مبل، کمد، میز، صندلی استفاده میشود.
انجام دادن رنگ فوری نیاز به ابزار و تجهیزات مخصوصی مانند: سنباده، تینر، قلم موی مخصوص است و در نهایت باید در کارگاه مخصوص رنگ زنی انجام بشود. رنگ آمیزی وسایل چوبی تزئینی، نوسازی سازههای چوبی و پوشش دهی عالی برای خرده چوب‌ها از جمله کاربردهای رنگ فوری است.
رنگ روغنی مخصوص چوب
رنگ روغنی که بیشتر برای جلا دادن به چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد و بهتر است با تینر روغنی مخلوط و بر روی چوب به کار برده شود. رنگ روغنی به نسبت رنگ‌های دیگر ارزان و کار با آن راحت است، اما برای زیبایی کار فقط از رنگ روغنی استفاده نشود و قبل به کار بردن رنگ روغنی باید از رنگ‌های فوری مثل سیلر استفاده شود و بعد از آن از رنگ روغنی برای جلا و زیبایی چوب استفاده شود. مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی، قابلیت چسبندگی و ماندگاری بالا و پوشاندگی مسطح از جمله مزایای استفاده از رنگ روغنی مخصوص چوب است.
رنگ روغن گیاهی چوب نیز نوع دیگر رنگ چوب است، به دلیل گیاهی بودن و ساخت آن با روشهای جدید کم‌ترین آسیب و ضرر را دارد و این رنگ را میتوان بر روی نمای ساختمان‌ها، آلاچیق‌ها، میز و صندلی، مبل و مواردی از این دست استفاده کرد.
رنگ دکوراتیو چوب
استفاده از این رنگ چوب بسیار راحت است و میتوان بعد از سنباده‌زنی چوب، سطح آن را یکدست و صاف نمود و سپس این رنگ را بر روی چوب اجرا کرد، این رنگ چوب برای صنایع بزرگ مناسب نیست و برای صنایع کوچک چوبی مانند مجسمه چوبی و سازههای چوبی در ابعاد کوچک بسیار کاربردی است.
اگر بخواهیم به مزایای رنگ دکوراتیو اشاره کنیم، ضد آب بودن، تنوع رنگی بالا، عدم رشد باکتری و قارچ، قابلیت شست و شو با شویندههای معمولی و دوام و ماندگاری بالا از جمله مزیت‌های این رنگ چوب است.
واکس چوب
واکس چوب از جمله رنگ‌های جدید طبیعی چوب شناخته شده است که در رنگ‌های مختلف و ترکیب مواد طبیعی و شیمیایی تولید میشود. از واکس چوب به منظور بازسازی و نوسازی وسایل و سازههای چوبی استفاده میشود. این واکس‌ها بدون نیاز ابزار خاصی حتی با استفاده از دستمال و حتی ابر ساده نیز میتوان بر روی چوب پرداخت شود. واکس چوبی را میتوان در رنگ‌های مختلفی تهیه نمود و در بیشتر موارد به عنوان براق کننده و پولیش برای وسایل تزئینی کاربرد دارد.
رنگ پلی اورتان چوب
این رنگ در تنوع رنگی بالا در بازار عرضه میشود و از با استحکام‌ترین مواد پرداختی چوب است به همین دلیل در صنایع سنگین فلزی مانند کشتی‌سازی و هواپیماسازی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مقاومت بالای رنگ پلی اورتان موجب میشود در صنایع چوبی مختلف به عنوان پوشش مقاوم که استحکام چوب را در برابر رطوبت و فرسودگی بالا می‌برد استفاده شود، به عنوان مثال نماهای چوبی ساختمان‌ها، میز و نیمکت داخل پارک‌ها، در و پنجره‌های چوبی، میز ناهارخوری، آلاچیق و… از جمله این موارد است. خشک شدن سریع، پوشش دهی مناسب، چسبندگی و مقاومت بالا و براقیت بر روی سطح چوب از جمله مزایای رنگ پلی اورتان چوب به شمار میآید.
البته بهتر است از رنگ‌های سفید پلی اورتان استفاده نشود به این دلیل که به مرور زمان رنگ آن به زرد تغییر پیدا می‌کند.
میتوان تمام رنگ‌های گفته شده را بر پایه روغن یا بر پایه آب استفاده نمود.
همانطور که گفته شد به کمک تینر یا نفت رنگ را به شکل رقیق استفاده می‌کنند تا بتوان به راحتی رنگ را بر سطح چوب پرداخت کرد.
نکاتی در مورد پرداخت چوب
پرداخت و جلا چوب از جمله مواردی است که در زیبایی محصول چوبی بسیار حائز اهمیت شناخته شده، پرداخت رنگ چوب نکاتی دارد که برای اثربخشی و زیبایی چوب و رنگ چوب مؤثر است.
- برداشتن پوشش رنگ قدیمی از روی چوب
برای جایگزین کردن رنگ جدید بر روی چوب لازم است رنگ قدیمی از سطح چوب پاک بشود. روشهای گوناگونی را میتوان برای از بین بردن رنگ قدیمی به کار گرفت به عنوان مثال به کمک رنگ پاک‌کن و یا سنباده زدن میتوان رنگ چوب قدیمی را پاک نمود تا رنگ جدید را بر روی چوب پرداخت کرد.
- کمک از برش دهنده رنگ
به کمک برش دهنده رنگ میتوان طرح و رنگ‌های قدیمی را از روی چوب پاک نمود و سطح چوب را از هرگونه گرد و خاک پاک کرد، به این صورت که میتوان با استفاده از یک برس و به کارگیری محلول پاک کننده رنگ چوب، رنگ و پوشش قدیمی را از روی چوب پاک نمود.
- صاف کردن سطح چوب به کمک سنباده
مهم‌ترین بخش در رنگ چوب سنباده زدن سطح چوب است که معمولاً از سنباده درجه سخت استفاده میشود و در صورت نیاز طرح‌های قدیمی روی چوب پاک شود تا سطح چوب آماده‌ی پذیرای رنگ چوب باشد. کاغذ سنباده، سنباده دستی یا بلوک سنباده از جمله وسایلی است که میتوان به وسیلهی آن، سطح چوب را صاف و یکدست نمود.
- انتخاب رنگ مناسب و روغن جلا
همانطور که انتخاب رنگ مناسب چوب کاملاً بستگی به جنس چوب، دمای محیط چوب، محل استفاده از چوب (فضای آزاد، فضای داخل خانه و یا محیط کار) و کیفیت رنگ چوب دارد. بعد از استفاده از رنگ چوب مناسب به کمک ابزار مناسب پرداخت چوب را باید انجام داد و بعد از آن نیاز است از روغن جلا برای زیبایی چوب استفاده کرد.
بهتر است روغن جلا به کمک قلم مو و به آرامی روی سطح مورد نظر مالیده شود. روغن جلا سطح چوب را صاف و بدون حباب نشان می‌دهد، در مواردی که نیاز است از دو لایه روغن جلا استفاده شود، باید ابتدا یک لایه روغن پرداخته شود و بعد از خشک شدن آن، لایه دیگر روغن جلا در سطح چوب به کار برده شود.
فاصله بین چند لایه روغن زدن باید حدود بیست و چهار ساعت باشد، به این علت که خشک شدن هر لایه آن حدود 24 ساعت زمان می‌برد.
سؤالات متداول
- رنگ کردن چوب چه تأثیری بر روی چوب دارد؟
یکی از عواملی که موجب افزایش ماندگاری و کیفیت چوب میشود، رنگ کردن آن است.
- رنگ چوب در چند نوع وجود دارد؟
رنگ فوری، رنگ روغنی، رنگ گیاهی، رنگ دکوراتیو چوب، واکس چوب برخی از انواع رنگ چوب رایج و موجود در بازار می‌باشند.
- رنگ روغنی مخصوص چوب در چه زمینه‌هایی کاربرد دارد؟
رنگ کردن نمای ساختمان‌ها، آلاچیق‌ها، میز و صندلی، مبل و مواردی از این دست جزو زمینه‌های کاربردی به شمار می‌روند.
- رنگ دکوراتیو چوب چه مزیت‌هایی دارد؟
از مزیت‌های رنگ دکوراتیو چوب میتوان به ضد آب بودن آن، برخورداری از تنوع رنگی بالا، عدم رشد باکتری و قارچ، قابلیت شست و شو با شویندههای معمولی و دوام و ماندگاری بالا اشاره نمود.
- به هنگام پرداخت چوب چه نکاتی را باید رعایت نمود؟
هنگام پرداخت چوب باید به چگونگی برداشتن پوشش رنگ قدیمی از روی سطح چوب، نحوه کمک گرفتن از برش دهنده رنگ برای از میان برداشتن طرح‌های قدیمی، طریقه درست صاف کردن سطح چوب به کمک سنباده، شیوه انتخاب رنگ مناسب و روغن جلا توجه کرد تا به بهترین شکل پرداخت صورت گیرد.
