چقدر میتونیم از پنل خورشیدی درآمد داشته باشیم؟

در سال‌های اخیر، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شده است. یکی از پرسش‌های رایج در میان علاقه‌مندان به این حوزه، این است که با پنل خورشیدی چقدر می‌توانیم درآمد داشته باشیم؟ پاسخ به این سؤال به عوامل مختلفی مانند میزان تابش نور خورشید، ظرفیت پنل‌ها، تعرفه خرید برق توسط دولت و میزان مصرف شخصی بستگی دارد.

به طور کلی، درآمد از پنل خورشیدی می‌تواند برای صاحبان خانه یا سرمایه‌گذاران در این حوزه به یک منبع پایدار و قابل اتکا تبدیل شود، به‌ ویژه در مناطقی که تابش آفتاب در طول سال بالا است. پس اگر شما نیز با چگونگی کسب درآمد از پنل خورشیدی آشنا نیستید، مطالعه این مقاله از «پرسال» را از دست ندهید.

درآمد از پنل خورشیدی با نگاه به ماده 16 قانون جهش تولید دانش بنیان و پنل خورشیدی

در اردیبهشت ۱۴۰۲، پس از سال‌ها بررسی، ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان به تصویب نهایی رسید. این قانون صنایعی را که بیش از یک مگاوات برق مصرف می‌کنند، موظف کرده است تا بخشی از برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر مانند پنل خورشیدی تأمین کنند. سهم این انرژی در سال اول باید یک درصد باشد و تا پایان سال پنجم به حداقل پنج درصد برسد.

این الزام باعث افزایش تقاضا برای برق تولید شده توسط نیروگاه‌های خورشیدی می‌شود که می‌تواند بازار فروش برق تولیدکنندگان کوچک و بزرگ را رونق بخشد. صنایعی که به تعهدات ماده ۱۶ عمل نکنند، باید هزینه برق مصرفی خود را با تعرفه برق تجدیدپذیر بپردازند که معمولا گران‌تر است‌.

اقدامات اینچنینی دولت نشان‌دهنده توجه جدی به بحران انرژی و ضرورت تغییر در الگوی مصرف است. استفاده از پنل خورشیدی نه تنها به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند، بلکه گامی موثر در مسیر پایداری و حفظ محیط زیست است. در حالی که بسیاری از کشورها سال‌هاست از این فناوری بهره می‌برند، اجرای این قانون در ایران، آغازی مهم برای توسعه انرژی‌های پاک و تقویت امنیت انرژی در کشور محسوب می‌شود.

درآمد از پنل خورشیدی چگونه محاسبه می‌شود؟

برای درک صحیح چگونگی کسب درآمد از پنل خورشیدی، ابتدا باید سازوکار عملکرد سیستم‌های خورشیدی را شناخت. هنگامی که پنل‌های خورشیدی نور خورشید را دریافت می‌کنند، آن را به برق تبدیل می‌کنند. این برق یا مستقیما در خانه مصرف می‌شود یا به شبکه برق سراسری فروخته می‌شود. محاسبه درآمد به صورت مستقیم با میزان برق تولیدی به کیلووات ساعت (kWh) نرخ خرید برق توسط دولت و میزان مصرف داخلی خانه مرتبط است .

به‌عنوان مثال، اگر یک سیستم خورشیدی ۵ کیلوواتی به طور متوسط روزانه ۲۰ کیلووات ساعت برق تولید کند، در ماه حدود ۶۰۰ کیلووات ساعت تولید دارد. حال اگر قیمت خرید تضمینی برق از تولیدکنندگان خانگی، ۱۰۰۰ تومان به ازای هر کیلووات باشد، درآمد از پنل خورشیدی در این حالت حدود ۶۰۰ هزار تومان در ماه خواهد بود. البته این عدد بسته به تعرفه، بازده پنل‌ها و محل نصب ممکن است تغییر کند.

برای محاسبه دقیق‌تر، باید بازده سیستم (درصد تبدیل نور به برق)، زمان تابش مفید خورشید در روز و تلفات انرژی در مسیر تجهیزات (مثل اینورتر) را نیز لحاظ کرد. در نرم‌افزارهای تخصصی شبیه‌سازی سیستم خورشیدی، این موارد لحاظ می‌شوند تا پیش‌بینی دقیق‌تری از درآمد ماهانه و سالانه به دست آید.

میزان درآمد ماهانه و سالانه از سیستم‌های خورشیدی خانگی

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سرمایه‌گذاری در انرژی تجدیدپذیر، امکان دستیابی به یک منبع درآمد پایدار از طریق پنل خورشیدی خانگی است. یک سیستم خورشیدی ۵ کیلوواتی در شرایط مناسب می‌تواند ماهانه بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلووات ساعت برق تولید کند. اگر این برق به شبکه سراسری فروخته شود، با در نظر گرفتن تعرفه ۱۰۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت، درآمد ماهانه می‌تواند بین ۵۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار تومان باشد.

در نتیجه، درآمد سالانه از پنل خورشیدی برای چنین سیستمی بین ۶ تا ۸ میلیون تومان خواهد بود. البته در مناطق آفتابی‌تر مانند جنوب و شرق ایران، میزان تولید برق بیشتر بوده و می‌توان حتی تا حدود ۱۰ میلیون تومان در سال درآمد داشت. برخی خانوارها نیز تصمیم می‌گیرند بخشی از برق تولیدی را مصرف کنند و فقط مازاد آن را بفروشند که در این صورت درآمد کاهش می‌یابد اما صرفه‌جویی در هزینه قبض برق به شکل غیرمستقیم به سود تبدیل می‌شود.

چه عواملی بر میزان درآمد از پنل خورشیدی تأثیر می‌گذارند؟

درآمد از پنل خورشیدی به عوامل متعددی وابسته است که شناخت دقیق آن‌ها به انتخاب سیستم مناسب و بهره‌وری بهتر کمک می‌کند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

۱.میزان تابش خورشید در محل نصب

اولین عامل مهم در محاسبه درآمد پنل خورشیدی، میزان تابش خورشید در منطقه مورد نظر است. شهرهایی مانند یزد، کرمان یا بندرعباس با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل بسیار بالایی برای تولید برق خورشیدی دارند. در مقابل، مناطق شمالی ایران مانند رشت یا رامسر به دلیل بارش زیاد و ابری بودن هوا، عملکرد ضعیف‌تری دارند.

۲.زاویه و جهت نصب پنل‌ها

دومین عامل مهم، زاویه و جهت نصب پنل‌ها است. بهترین زاویه برای نصب پنل خورشیدی، زاویه برابر با عرض جغرافیایی محل نصب است، به طوری که پنل‌ها رو به جنوب باشند تا بیشترین نور مستقیم را دریافت کنند.

۳.کیفیت تجهیزات مورد استفاده در سیستم خورشیدی

کیفیت تجهیزات مورد استفاده در سیستم خورشیدی نیز عامل مهم دیگری است که نباید آن را نادیده گرفت. اگر شما از پنل‌های با راندمان بالا، اینورتر باکیفیت و باتری خورشیدی مناسب استفاده کنید، تولید برق و در نتیجه درآمد از پنل خورشیدی بیشتر خواهد بود. همچنین، نگهداری مناسب از سیستم خورشیدی از جمله تمیز نگه داشتن پنل‌ها و بررسی دوره‌ای اتصالات، در حفظ کارآیی آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.

۴.ظرفیت سیستم خورشیدی

ظرفیت سیستم خورشیدی معمولا بر حسب کیلووات (kW) اندازه‌گیری می‌شود. هرچه ظرفیت پنل‌ها بیشتر باشد، برق تولیدی نیز افزایش می‌یابد و درآمد بالقوه بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال، یک سیستم ۵ کیلوواتی معمولا حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلووات ساعت برق در ماه تولید می‌کند، اما یک سیستم ۱۰ کیلوواتی تقریبا دو برابر این مقدار انرژی تولید خواهد کرد.

۵.میزان تعرفه خرید تضمینی برق

تعرفه خرید تضمینی برق نیز از جمله عوامل تعیین‌کننده درآمد از پنل خورشیدی است. این تعرفه مبلغی است که دولت یا شرکت‌های برق به ازای هر کیلووات ساعت برق تولید شده توسط سیستم‌های خورشیدی به مالک پرداخت می‌کنند. هرچه این نرخ بالاتر باشد، درآمد شما نیز افزایش می‌یابد. در ایران، تعرفه برق توسط سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) تعیین و ابلاغ می‌شود و معمولا به منظور تشویق سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های پاک، تعرفه‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر بالاتر از تعرفه برق معمولی است.

سرمایه‌گذاری اولیه و زمان بازگشت سرمایه در سیستم خورشیدی

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها برای ورود به حوزه تولید انرژی خورشیدی، میزان سرمایه‌گذاری اولیه و مدت زمان بازگشت آن است. به طور متوسط، هزینه خرید پنل خورشیدی، اینورتر، باتری خورشیدی و تجهیزات نصب برای یک سیستم ۵ کیلوواتی خانگی حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان است. اگر این سیستم به طور میانگین ماهانه ۶۰۰ هزار تومان درآمد ایجاد کند، بازگشت سرمایه در حدود ۲ تا ۲.۵ سال اتفاق می‌افتد.

البته این مدت زمان می‌تواند بسته به نرخ تورم، افزایش قیمت خرید برق، نوع پنل‌ها و منطقه جغرافیایی متغیر باشد. پس از بازگشت سرمایه، هر درآمدی که سیستم ایجاد کند، سود خالص برای مالک به شمار می‌آید. با توجه به عمر مفید ۲۵ ساله پنل‌ها، می‌توان گفت که خربد پنل خورشیدی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت و سودآور در زمینه انرژی تجدیدپذیر به شمار می‌رود.

بررسی تعرفه خرید تضمینی برق خورشیدی در ایران

در ایران، دولت برای حمایت از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، طرح خرید تضمینی برق خورشیدی را اجرا کرده است. در این طرح، وزارت نیرو از طریق شرکت‌های توزیع برق، برق تولیدی از سیستم‌های خورشیدی خانگی را با نرخ مشخص و به صورت تضمینی به مدت ۲۰ سال خریداری می‌کند. تعرفه‌ها بسته به ظرفیت سیستم متفاوت است و در سال‌های اخیر برای سیستم‌های زیر ۲۰ کیلووات، نرخ ۱۰۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت در نظر گرفته شده است.

این تعرفه‌ها با توجه به نرخ تورم و سیاست‌های حمایتی دولت به صورت دوره‌ای بازبینی و تعدیل می‌شوند، اما همواره تلاش شده است که نرخ‌ها برای تولیدکنندگان کوچک مقرون‌به‌صرفه باقی بماند. به همین دلیل، این حمایت‌ها درآمد حاصل از پنل خورشیدی را برای بسیاری از خانوارهای ایرانی به یک منبع درآمد جانبی مطمئن و پایدار تبدیل کرده است. علاوه بر این، پرداخت‌ها معمولا به صورت ماهانه یا سه‌ ماهه انجام می‌شوند و قراردادها از شفافیت مناسبی برخوردار هستند.

میزان سودآوری پنل خورشیدی در مناطق مختلف کشور

ایران از نظر پتانسیل تابش خورشید جزو کشورهای غنی محسوب می‌شود، اما توزیع این تابش در مناطق مختلف کشور متفاوت است. در مناطق جنوبی و کویری مانند یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان یا بوشهر، متوسط تابش خورشیدی به بیش از ۵.۵ کیلووات ساعت در مترمربع در روز می‌رسد. در این مناطق، درآمد از پنل خورشیدی بسیار بالاتر از مناطق شمالی مانند گیلان یا مازندران است که اغلب هوای ابری و بارانی دارند.

برای مثال، یک سیستم ۵ کیلوواتی در یزد می‌تواند سالانه تا ۹۰۰۰ کیلووات ساعت برق تولید کند، در حالی که در رشت این عدد به حدود ۵۵۰۰ کیلووات ساعت کاهش می‌یابد. بنابراین، انتخاب مکان نصب یکی از کلیدی‌ترین عوامل در تحلیل سودآوری پروژه خورشیدی است. سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران (ساتبا) نقشه‌های تابشی و اطلاعات مفیدی برای راه‌اندازی پروژه‌ها در نقاط مختلف کشور ارائه می‌دهد.

نمونه واقعی درآمد از پنل خورشیدی در یک خانه مسکونی

برای ملموس‌تر شدن موضوع، مثالی از یک خانه مسکونی در شهر کرمان را بررسی می‌کنیم. فرض کنید مالک این خانه در کرمان، در سال ۱۴۰۲ یک سیستم خورشیدی ۵ کیلوواتی نصب کرده و برق تولیدی را به شبکه سراسری فروخته است. میزان تولید ماهانه این سیستم بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلووات ساعت بوده که به طور متوسط ماهیانه حدود ۶۵۰ هزار تومان درآمد ایجاد کرده است.

در مدت ۱۸ ماه، بیش از ۱۱ میلیون تومان درآمد از پنل خورشیدی برای این خانواده به ثبت رسیده و هزینه سرمایه‌گذاری اولیه که حدود ۱۶۰ میلیون تومان بوده، تا حد زیادی پوشش داده شده است. مالک این سیستم معتقد است که پس از سال سوم، عملا تمام درآمد به سود خالص تبدیل می‌شود. این مثال نشان می‌دهد که با خرید پنل خورشیدی باکیفیت و رعایت اصول نصب، می‌توان به راحتی از نور خورشید کسب درآمد کرد.

نکاتی برای افزایش بهره‌وری و درآمد از سیستم خورشیدی

برای اینکه درآمد حاصل از پنل خورشیدی به حداکثر برسد، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:

• خرید تجهیزات باکیفیت: استفاده از پنل‌های خورشیدی با راندمان بالا، اینورترهای با بازده انرژی مناسب و باتری‌های خورشیدی با طول عمر کافی اهمیت زیادی دارد. تجهیزات ارزان ‌قیمت ممکن است در ابتدا جذاب به نظر برسند، اما در بلندمدت باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های نگهداری می‌شوند.
• نصب صحیح و حرفه‌ای: زاویه نصب پنل‌ها باید متناسب با عرض جغرافیایی محل و رو به سمت جنوب باشد تا بیشترین میزان تابش خورشید دریافت شود. همچنین، باید از سایه‌افتادن ساختمان‌ها، درختان یا سایر موانع روی پنل‌ها جلوگیری کرد. تمیز نگه‌داشتن سطح پنل‌ها از گرد و غبار و آلودگی‌ها نیز می‌تواند بازدهی سیستم را تا ۱۰ درصد افزایش دهد.
• پایش و نگهداری مستمر: استفاده از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای پایش عملکرد سیستم خورشیدی به شما امکان می‌دهد تا به سرعت هرگونه افت کارآیی یا نقص فنی را شناسایی و رفع کنید. این کار باعث حفظ بازدهی و افزایش طول عمر سیستم می‌شود.

ترکیب این نکات با انتخاب مکان مناسب برای نصب پنل‌ها، می‌تواند درآمد شما از انرژی خورشیدی را به طور قابل توجهی افزایش دهد و سرمایه‌گذاری شما را سودآورتر کند.

بیشتر بخوانیم! کسب درآمد از نیروگاه خورشیدی

مزایای جانبی درآمدی پنل‌های خورشیدی (کاهش هزینه برق، فروش مازاد تولید)

علاوه بر درآمد مستقیم حاصل از فروش برق تولیدی به شبکه، پنل‌های خورشیدی مزایای مالی جانبی فراوانی نیز دارند. یکی از مهم‌ترین این مزایا، کاهش یا حتی حذف کامل هزینه‌های برق مصرفی خانوار است. در سیستم‌های خورشیدی متصل به شبکه(On-grid)  بخشی از برق مصرفی خانه از طریق پنل‌ها تأمین می‌شود که به طور چشمگیری قبض برق را کاهش می‌دهد. در سیستم‌های جدا از شبکه (Off-grid) که مجهز به باتری خورشیدی هستند، امکان خودکفایی کامل در تأمین انرژی فراهم می‌شود.

علاوه بر این، فروش مازاد برق تولیدی در ساعاتی که مصرف خانه کمتر است، فرصت کسب درآمد اضافی را برای مالک فراهم می‌کند. این مدل دوگانه مصرف برق تولیدی برای نیازهای شخصی و فروش مازاد به شبکه باعث می‌شود درآمد از پنل خورشیدی نه تنها منبعی پایدار برای کسب درآمد باشد، بلکه به عنوان راهکاری مؤثر برای صرفه‌جویی اقتصادی نیز شناخته شود.

فراتر از منافع مالی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به کاهش آلاینده‌ها کمک کرده و نقش مهمی در حمایت از محیط‌زیست ایفا می‌کند. همچنین، در برخی طرح‌ها و مناطق، بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات ویژه، جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه را دوچندان می‌کند.

بیشتر بخوانیم! تجهیزات نصب پنل خورشیدی

جمع‌بندی

پاسخ به پرسش «با پنل خورشیدی چقدر می‌توانیم درآمد داشته باشیم؟» نشان می‌دهد که درآمد از این فناوری، هم یک واقعیت اقتصادی و هم یک فرصت زیست‌محیطی قابل اعتماد است. میزان درآمد سالانه بسته به محل نصب، کیفیت تجهیزات، شدت تابش آفتاب و تعرفه‌های حمایتی دولت متغیر است و می‌تواند به چند میلیون تومان برسد. اگرچه سرمایه‌گذاری اولیه ممکن است نسبتا بالا به نظر برسد، اما با بازگشت سرمایه در بازه ۲ تا ۳ سال و عمر مفید حدود ۲۵ سال تجهیزات، این روش یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای ورود به دنیای انرژی‌های تجدیدپذیر محسوب می‌شود.

برای شروع، توصیه می‌شود حتما با کارشناسان فنی مشورت کنید تا تجهیزات مناسب با نیاز و شرایط جغرافیایی شما انتخاب شوند. در این زمینه، تیم حرفه‌ای پرسال در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند اطلاعات جامع و تخصصی در اختیار شما قرار دهند.

به‌طورکلی، با رعایت اصول نصب و نگهداری صحیح، درآمد حاصل از پنل خورشیدی نه تنها می‌تواند هزینه‌های زندگی را کاهش دهد، بلکه به منبع درآمدی پایدار و مطمئن تبدیل خواهد شد.