در بسیاری از مواقع چوب بر اثر گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض گرما و رطوبت دچار مشکلاتی می‌شود، تاب خوردگی یا تاب برداشتگی یکی از همان مشکلاتی است که بسیاری به دنبال چگونگی رفع آن هستند؛ اما اولین قدم برای رفع آن تشخیص تاب برداشتگی چوب است. برای تشخیص تاب برداشتگی چوب، کافی است که چوب را بر روی یک سطح صاف قرار دهید و اگر بخشی از چوب دچار برآمدگی باشد نشان دهنده تاب برداشتن چوب است. تاب برداشتگی چوب قابل رفع است که می‌توان به روش‌های مختلفی این تاب برداشتگی را در چوب رفع نمود. در ادامه مقاله به بررسی دلایل و روش‌های مختلف رفع تاب چوب می‌پردازیم. با پرسال همراه باشید
دلایل تاب برداشتگی چوب
دلایل مختلف و متفاوتی ممکن است باعث تاب برداشتن چوب شود و بهتر است قبل از رفع تاب چوب علت تاب برداشتن آن را متوجه شویم تا بتوانیم بهترین راه‌حل را برای رفع آن به کار گیریم. برخی از این علل عبارتند از:
کیفیت ضعیف چوب
کیفیت ضعیف چوب را می‌توان به عنوان یکی از دلایل تاب برداشتگی چوب معرفی نمود. چوب‌هایی که کیفیت ضعیفی دارند، همواره سریع‌تر دچار کجی و تغییرات شکلی می‌شود و حتی چوب‌هایی که جنس نرم، سبک و الیاف کمی دارند، به‌راحتی تاب برداشته می‌شود. به همین دلیل هنگام خرید و یا نصب هر نوع فرآورده‌ی چوبی بهتر است جنس مرغوب و باکیفیت چوب را انتخاب نمود در غیر این صورت قطعات چوبی تاب برداشته و شکل طبیعی خود را از دست خواهند داد. ناگفته نماند علت تاب برداشتن چوب روسی تأثیر گذر زمان بر کیفیت چوب است. از این رو هنگام خرید و استفاده از آن می‌بایست به این موضوع دقت نمود.
تغییرات آب و هوایی
تغییرات جوی آب و هوایی، کاهش و افزایش دما، سرما و گرما در فصول مختلف سال باعث تورم یا انقباض چوب می‌گردد که همین امر منجر به تغییر شکل نامناسب چوب و ترک‌خوردگی چوب می‌شود. به این صورت که در هوای سرد چوب منقبض و در گرمای شدید تابستان شاهد متورم شدن چوب خواهیم بود که در نهایت ترک خوردگی یا تاب برداشتگی بر روی چوب اتفاق خواهد افتاد.
آسیب حشرات و موریانه‌های چوب‌خوار
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که منجر به تاب برداشتگی چوب می‌شود، حشرات و موریانه‌های جوب‌خوار است. نفوذ حشرات و موریانه‌های چوب‌خوار به داخل چوب سبب تضعیف چوب و تاب برداشتگی سریع چوب می‌شود به طوری که اگر حشرات مدت زمان طولانی را در چوب بمانند می‌توانند آسیب جدی به آن وارد کنند؛ بنابراین تا جایی که ممکن است، می‌بایست چوب را از آسیب و گزند حشرات و موریانه‌های چوب خوار محفوظ نگه داشت.
مراقبت صحیح و اصولی از چوب
نگهداری هر نوع فرآورده چوبی اعم از کابینت، مبل، میز و صندلی در معرض رطوبت و یا نور شدید آفتاب سبب آسیب، تورم، ترک خوردگی و مواردی از این قبیل می‌شود. از این رو اگر نگهداری فرآورده‌های چوبی در فضایی مرطوب به مدت زمان طولانی انجام شود، بی‌شک تاب برداشتگی می‌تواند موجب آسیب دیدگی چوب شود. به همین دلیل یکی از مواردی که همواره باید رعایت شود مراقبت صحیح و اصولی از لوازم چوبی است.
انواع مختلف تاب برداشتگی چوب
تغییر شکل و تاب برداشتن چوب ممکن است به دلایل بسیاری رخ دهد. از طرف دیگر تاب برداشتگی چوب در شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند که در ادامه انواع مختلف شکل‌های تاب برداشتن چوب را بررسی می‌کنیم.
- تاب خوردگی کمانی
در تاب خوردگی کمانی سطح اولیه چوب به صورت طولی منحرف می‌گردد. چوب به شکل طولی متورم می‌شود و شکل کمان مانند به خود می‌گیرد.
- پیچ خوردگی چوب
پیچ خوردگی چوب در این حالت به گونه‌ای است که در این مدل از تاب برداشتگی لبه‌های چوب به داخل پیچ می‌خورد.
- حلقه شدن چوب
در این مدل از تاب برداشتگی چوب هر چهار قسمت و لبه‌های چوب به داخل خم می‌شود و چهار گوشه‌ی آن در یک صفحه قرار نخواهد گرفت.
- قلابی شدن چوب
در این حالت الیاف چوب به سمت لبه‌ها خم می‌شود؛ به عبارت دیگر الیاف چوب در امتداد یک لبه حرکت می‌کند.
- فنجانی شدن
عرض چوب حالت متورم پیدا می‌کند و چوب در راستای قطعه عرض خود از یک خط مستقیم و صاف منحرف می‌شود.
روش‌های تاب‌گیری چوب
برطرف کردن تاب چوب بستگی به ضخامت و جنس چوب نیز دارد. از روش‌های مختلفی برای تاب‌گیری چوب می‌توان کمک گرفت که معمولاً روش حرارت دادن برای رفع تاب چوب بیشتر استفاده می‌شود.
انواع مختلف تاب چوب با حرارت تا حدودی برطرف می‌شود، اما معمولاً چوب کاملاً به حالت اول خود برنمی‌گردد.
حرارت دادن به روش زیر انجام می‌شود:
- چوب را بر زمین یا قسمت صاف قرار دهید.
- حرارت لازم برای برگرداندن چوب به حالت اول را اعمال کنید.
- حرارت را تا وقتی که سطح چوب گرم شود باید ادامه داد، البته به این نکته توجه کنید که نباید بیش از حد گرما به سطح چوب داد که دچار سوختن شود.
روش خانگی دیگری که چوب را با آن صاف می‌کنند، استفاده از اتو است. در این روش کل چوب با حوله ضخیم باید پوشانده شود، پس از آن چوب را بر روی سطح صافی بگذارید. سپس اتو را در قسمت تاب خورده‌ی چوب قرار دهید و بعد کل چوب را با اتو گرم کنید. حال حوله را از روی چوب بردارید، منتظر شوید چوب خنک شود. اگر تاب خوردگی چوب برطرف نشد دوباره از این روش استفاده نمایید اما ممکن است این روش بر روی همه چوب‌ها تأثیری نداشته باشد؛ بنابراین از روش‌های دیگری مانند وارد کردن فشار به چوب، قرار دادن چوب تاب خورده در مقابل نور آفتاب و مواردی دیگر کمک گرفت.
قرار دادن چوب در زیر نور مستقیم آفتاب
یکی دیگر از روش‌های مؤثر در تاب‌گیری چوب قرار دادن جوب در زیر نور مستقیم آفتاب می‌باشد. در این روش نیز نیاز است که چوب داخل یک حوله‌ی مرطوب پیچیده شود، سپس چوب در زیر نور مستقیم خورشید قرار داده شود. البته بهتر است در زیر چوب حوله پیچ شده، پارچه‌ای پهن شود تا رطوبت حوله اطراف را خیس نکند و اگر نیاز به رطوبت بیشتری بود، بهتر است حوله را دوباره مرطوب کرد. نور خورشید سبب می‌گردد رطوبت حوله جذب چوب شود و تاب خوردگی چوب برطرف و چوب به حالت اولیه خود برگردد.
فشار آوردن در قسمت تاب خورده چوب
در این روش قسمت تاب خورده چوب را با حوله کاغذی بپوشانید، حتماً حوله کاغذی را مرطوب کرده بعد بر روی چوب قرار دهید، سپس تمام تخته چوب را بسته‌بندی کنید. تخته بسته‌بندی شده چوبی را بر روی گیره مخصوص چوب قرار دهید و کم‌کم طی چند روز فشار بیاورید تا چوب به حالت اول خود برگردد. نکته مهمی که می‌بایست در فشار آوردن قسمت تاب خورده چوب در نظر بگیرید، آرام فشار آوردن از طریق گره است، زیرا اگر بیش از حد فشار آورده شود باعث ترک برداشتن چوب می‌گردد. چوب تاب خورده لازم است به مدت یک هفته در این حالت باقی مانده و در جای گرمی قرار بگیرد.
چگونه از تاب گیری چوب جلوگیری کنیم؟
- استفاده از کوره چوب خشک کنی
توزیع نابرابر رطوبت در بافت چوب موجب تاب خوردگی در چوب خواهد شد. اگر چوب تر به شکل صحیحی خشک نشود، این چوب دچار تاب و ترک خوردگی می‌شود. یک روش صحیح خشک کردن چوب استفاده از کوره چوب خشک کنی است. کوره چوب خشک کنی سبب می‌شود الیاف چوب حالت مقاوم‌تری پیدا کند و طول عمر چوب بیشتر شود. البته به این نکته توجه کنید چوب را کاملاً خشک کنید و نیمه خشک رها کردن سبب تاب خوردگی آن می‌شود همچنین سرعت خشک کردن چوب باید در حد متعادل باشد، نه خیلی سریع و نه خیلی کند باشد.
- استفاده از دستگاه رطوبت سنج
هنگام خرید انواع چوب حتماً دقت کنید که چوب کاملاً خشک باشد و میزان خشک بودن چوب را می‌توان از طریق دستگاه رطوبت‌سنج به دست آورد. همچنین اگر هنگام دست زدن به چوب احساس سردی بر روی دست خود کردید، این چوب تر بوده و رطوبت دارد.
- انبار کردن صحیح چوب
هنگام انبار کردن انواع چوب باید تهویه مناسب در انبار قرار داد که این کار سبب می‌شود هوا به خوبی میان چوب‌ها در جریان باشد و درنهایت چوب دچار رطوبت و تاب خوردگی نشود.
سؤالات متداول
- چوب به چه علتی تاب برمی‌دارد؟
علل مختلفی در تاب‌خوردگی چوب مؤثر هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به کیفیت ضعیف چوب، تغییرات جوی، آسیب حشرات و موریانه‌ها اشاره کرد.
- آیا تاب برداشتگی چوب به صورت‌های مختلف انجام می‌شود؟
بله؛ تاب خوردگی چوب انواع مختلفی دارد. تاب خوردگی کمانی، پیچ‌خوردگی چوب، حلقه شدن چوب، قلابی شدن و فنجانی شدن چوب از انواع تاب برداشتگی چوب می‌باشند.
- رایج‌ترین روش تاب‌گیری چوب چیست؟
عمدتاً از روش حرارت دادن برای رفع تاب چوب بیشتر استفاده می‌شود.
- آیا می‌توان از تاب برداشتن چوب جلوگیری کرد؟
بله؛ با انجام کارهایی همچون استفاده از کوره چوب خشک کنی، به‌کارگیری دستگاه رطوبت‌سنج برای سنجش میزان رطوبت و تری چوب و انبار کردن صحیح چوب می‌توان از تاب برداشتن آن جلوگیری کرد.
